NIEUWVEEN – Inflatie, krappe arbeidsmarkt en onverminderd hoge voedselprijzen. Er is al het nodige over geschreven de afgelopen jaren en dat stopt niet. De uitdagingen in de foodbranche gaan nog altijd door en hoewel de toekomst nog onzeker is, zijn er ook positieve ontwikkelingen als gevolg van de huidige situatie. Rabobank constateert drie dominante trends, waarbij duidelijk is dat innovatie cruciaal is om te overleven.
Onvoorspelbaar, zo omschrijft Rabobank de economische vooruitzichten voor Nederland. We hebben te maken gehad met zowel economische groei als krimp. Daarom wordt door de economen verwacht dat 2024 wordt afgesloten met een bescheiden economische groei van 0,6%. Pas volgend jaar zullen we herstel zien met ongeveer 1,4%. Een daling in de inflatie van voedselprijzen wordt niet verwacht, aldus Rabobank. Al anderhalf jaar stijgen de prijzen in de supermarkten met gemiddeld 0,1% per week en er is geen aanwijzing dat dit gaat veranderen. De vraag, en dus de volumes, staan hierdoor onder druk. “Voor 2025 verwachten we aantrekkende volumes, vooral door groeiende export en een consument die weer wat meer uitgeeft. Stijgende prijzen dragen bij aan een verdere omzetgroei. In de drankenindustrie zien we dit jaar een bovengemiddelde omzetstijging, maar deze wordt voornamelijk gedreven door de verhoogde verbruiksbelasting en accijnzen”, aldus Rabobank op hun website. De update die het bedrijf deelt, is gemaakt door Sebastiaan Schreijen (specialist Consumer Foods), Martijn Rol (sectormanager Food) en Marcel Lambregts (sectormanager Food).
Robotisering
Heel Nederland heeft ermee te maken: personeelstekort. Hoewel de arbeidsmarkt al iets ruimer is dan vorig jaar, is het zoeken naar medewerkers een grote uitdaging. Volgens analyses van de economen zal het aanbod arbeidskrachten stagneren de komende jaren en vanaf 2030 zelfs krimpen. De lichte groei is het gevolg van een hogere arbeidsparticipatie van 65-plussers, als gevolg van de verhoogde AOW-leeftijd. Rabobank ging voor RaboResearch met ruim twintig Nederlandse voedingsmiddelenproducenten in gesprek over het arbeidstekort. Ze hebben te maken met een relatief vergrijsd personeelsbestand en omdat het werk vaak fysiek is, stoppen vele eerder met werken. Dat komt door de intensieve omstandigheden, zoals hoge temperaturen, luchtvochtigheid of juist kou. De voorspelling voor de komende jaren en het fysieke werk vragen van foodfabrikanten om na te denken over de toekomst. Uit de gesprekken blijkt dat een van de belangrijkste redenen om te robotiseren het tekort aan gekwalificeerd personeel is. Daarnaast scheelt het productiekosten, stijgt de flexibiliteit in de bedrijfsvoering en bovendien is het duurzamer om te investeren in robots. Het lijkt daarom voor velen een magische oplossing, maar het gaat niet vanzelf. “Volgens de ondervraagde ondernemers brengt de implementatie van robots in de productieomgeving extra investeringsrisico’s met zich mee door de hogere kosten. Daarnaast vereisen robots vaak aanpassingen in het productieproces, personeelsbestand en/of productassortiment. De geïnterviewde voedingsmiddelenproducenten zien vooral kansen voor robotisering in de grondstofverwerking, kwaliteitscontroles, het transport van halffabricaten en meer flexibele verpakkingslijnen. Het robotiseren van bijvoorbeeld veiligheidsinspecties of schoonmaakwerkzaamheden is een laagdrempelige manier om robots op de werkvloer te introduceren, terwijl werknemers op deze manier worden ontlast”, licht Rabobank toe.
Dat er zoveel geld wordt gestoken in robotisering, geeft direct aan hoe groot de noodzaak is om continu te blijven innoveren. De focus ligt hierbij op slimmer, efficiënter en duurzamer voedsel produceren, waarbij start-ups en scale-ups een belangrijke rol spelen. Via het start-upplatform Foodbytes volgt Rabobank nieuwe ontwikkelingen en daaruit zijn drie dominante trends gekomen.
Lees verder onder de foto ↓
Trends
De eerste trend die Rabobank noemt is resource management. Foodbedrijven moeten goed hun grondstofstromen beheren, gezien de groeiende vraag naar grondstoffen en de impact van het klimaat op de productie van agrarische grondstoffen. Grote technologische ontwikkelingen op dit gebied zijn zaadveredeling, watermanagement, gecontroleerde teelt en precisieakkerbouw en veehouderij.
De volgende trend is een efficiëntere industriële productie, die Rabobank terugziet bij start-ups. Dat richt zich vooral op meer circulariteit, het verlengen van de houdbaarheid en de verbetering van voedselveiligheid, slimme verpakkingsoplossingen en de automatisering en robotisering van productieprocessen. Als laatste constateren de economen een diversificatie van ingrediënten. Strategieën om hiermee om te gaan zijn: herformulering van producten en recepten, verlagen van ingrediënten met impact op klimaat en biodiversiteit en tot slot het stimuleren van meer transparantie in de herkomst en productieprocessen van ingrediënten.
Dit artikel verscheen eerder in Levensmiddelenkrant. Abonneren? Klik hier.
