De gemaksgeneratie groeit. Consumenten hebben steeds minder zin en tijd om te koken. Retailondernemers moeten zich daarop voorbereiden. Het klassieke schap is al lang niet meer de enige weg naar de maag en de liefde van de consument.
Een kleine 40% van de volwassenen behoort tot de gemaksgeneraties. In 2030 is dat gegroeid tot meer dan de helft. Zij besteden een groter deel van hun inkomen aan uit eten gaan dan oudere generaties. Niet alleen avondeten, ook ontbijt, lunch en tussendoortjes onderweg. Hun buitenshuisbestedingen zijn dan goed voor ruim tweederde van alle bestedingen in de out-of-homekanalen. Dat stelt het FoodService Instituut Nederland.
Die gemaksconsument leidt tot stevige debatten. Het was wereldnieuws toen Barcelona zei klaar te zijn met de darkstores van de flitsbezorgers en de darkkitchens van de maaltijdbezorgers. Ze worden verboden. In Amsterdam loopt de inspraakprocedure af over de plannen van de gemeente voor een paraplubestemmingsplan om de darkstores te verbannen naar industrieterreinen. Intussen geeft de gemeente Flink wel weer toestemming voor een nieuwe darkstore in Amsterdam-Zuid.
Inmiddels opent de ene na de andere darkkitchen. Ongetwijfeld een volgend hoofdpijndossier? Deze bezorgkeukens zijn gericht op maaltijdbezorging en er wordt gekookt voor meerdere online-only ‘restaurants’. Binnen 30 minuten worden de maaltijden thuisbezorgd of zijn ze klaar om af te halen. Drukken de ghostkitchens de lokale culinaire helden uit de straat? Komt er overlast door de vele maaltijdbezorgers die vanuit deze grootschalige keukens gaan werken en de frequente bevoorrading van de keukens?
Gemeenten beschikken vandaag al over een arsenaal aan maatregelen om overlast van ondernemers aan te pakken. Maatregelen zijn een parkeerverbod voor bezorgfietsen en -scooters, een vrachtwagenverbod in de straat, venstertijden, inspectie op arbeidsregels, een andere inrichting van de straat en een strikte handhaving op verkeersgedrag en geluidshinder. Het is bijzonder dat de gemeente Amsterdam met zoveel bestuurlijk geweld de nu 30 darkstores aanpakt. De meer dan 10.000 winkels, horecazaken, pakketafhaalpunten, bezorgkeukens, fietsverhuurders en sportcentra zorgen ook voor ladend en lossend verkeer, geluid op straat en (brom)fietsen die op de stoep parkeren. Het gaat toch hopelijk niet om een ideologie waarbij straks de burgers alleen nog maar bij staatswinkels, uiteraard alleen op de vega-bon, mogen kopen?
Je wint het nooit van de consument. De gemaksgeneratie groeit. Retailondernemers bereiden zich erop voor met blurringconcepten in de winkels, samenwerking met snelle diensten als Thuisbezorgd en Gorillas of het opzetten van maaltijdbezorging. De gemaksmarkt gaat nieuwe eisen stellen aan (flits)bezorging, maaltijdbezorgers, foodretail, horeca en de hun toeleverende groothandel, producenten en catering (en darkkitchens); het moet allemaal vlugger, verser, voordeliger en natuurlijk vollediger. De logistieke ketens zullen steeds vaker vanuit de consument moeten worden (in)geregeld.
Dat is allemaal nog steeds geen garantie voor succes als de gemeenten nieuwe concepten geen plek geven in hun bestemmingsplannen. Gemeenten moeten serieus nadenken over een voedselvisie in plaats van steeds weer bestuurlijke pleisters te plakken. Hoe houden we onze woonwijken sociaal en aantrekkelijk? Regel het nu eens goed. En, lieve ondernemers, besef dat je te gast bent in de buurt. Geen enkele ondernemer hoort overlast te geven. Ook niet de klassieke supermarkt.
Walther Ploos van Amstel is lector City Logistics Hogeschool van Amsterdam
Dit artikel verscheen eerder in Levensmiddelenkrant. Abonneren? Klik hier.
