Op de middelbare school kreeg je vroeger een uitleg over de piramide van Maslow. In het kort: Abraham Maslow was een kind van gevluchte Russische ouders en werd begin vorige eeuw geboren in een arbeiderswijk in Brooklyn, New York.
Na zijn studie als psycholoog ontwikkelde hij een hiërarchie van universele behoeften van de mens. Om zich als gezonde persoonlijkheid te kunnen ontwikkelen, moeten – volgens Maslow – een aantal fundamentele menselijke behoeften minimaal bevredigd zijn.
Onderaan de piramide startte hij met de basisbehoeften; eten, drinken, etc. De tweede fase is bestaanszekerheid. Hier vallen zaken als veiligheid en zekerheid onder, denk aan een dak boven je hoofd. En vervolgens sociaal contact, zeg maar vriendschap en liefde, daarna waardering, erkenning en zelfrespect, dus hoe anderen over jou denken. De laatste fase is zelfontplooiing.
Het zijn moeilijke woorden voor een relatief simpele theorie: zorg eerst voor eten, drinken en een dak boven je hoofd en ga dan verder. Tot aan spirituele toestanden dat je boven jezelf uitstijgt. Een theorie die wereldwijd al meer dan 80 jaar gebruikt wordt.
Maar de laatste jaren valt mij op dat we de piramide op z’n kop aan het uitvoeren zijn. Met name de jongeren zijn – ook zakelijk gezien – veel bezig met zelfontwikkeling. Willen (van) alles, van hard werken tot veel vrij. Van carrière tot een jaar sabbatical. Van geld tot gezelligheid. Van thuiswerken tot jobhoppen. En dat is ieders goed recht. Een natuurlijke reactie om het anders – in hun ogen: beter – te doen dan de vorige generatie. Dat hoort zo.
Maar het schrijnende is dat de meeste simpelweg geen huis kunnen kopen, en dus de basis (een dak boven je hoofd) niet hebben. En ook qua eten en drinken is het niet al te best gesteld. De supermarkten zijn vergeven van producten die niet bepaald gezond voor je zijn. Het zijn vaak samengestelde producten bomvol suiker, zout en kunstmatige stoffen. Maar ze zijn wel goedkoop, dus interessant voor de consumenten die het toch al niet zo breed hebben. En deze groep neemt elke dag toe. Betere producten, met name biologische producten, zijn vaak niet te betalen. Dan is de afweging snel gemaakt.
Dus de meest basale lijnen in de piramide van Maslow hebben we als maatschappij niet voor elkaar. En dat was voor hem een vereiste om verder te komen.
Ik vind dat hij gelijk had. We hebben veel te doen samen!
Dit artikel verscheen eerder in Levensmiddelenkrant. Abonneren? Klik hier.
