De Europese Unie kwam deze week met voorstellen om de berg afval van verpakkingsmaterialen te verminderen. Alle verpakkingen zouden recyclebaar en/of composteerbaar moeten worden. Daarnaast zouden de voorstellen ook moeten zorgen voor reductie van de uitstoot. Uiteindelijke doel van dit scala aan maatregelen: Iedere EU-burger - die nu ongeveer 180 kilo aan verpakkingsmateriaal per jaar verbruikt - moet in 2040 15 procent minder verpakkingsmateriaal gebruiken dan in 2018.
Tal van maatregelen die verregaande consequenties hebben voor industrie en consument. Op het eerste gezicht logisch en goed. De absurde berg vervuiling, de plastic soep in de zeeën en oceanen en plastic deeltjes in lucht en grond moeten minder. We zijn onszelf en onze natuur aan het vergiftigen en stapje voor stapje aan het suïcideren. Als je echter inzoomt op de verschillende ‘verboden’ kom je ook tot andere, tegenstrijdige, inzichten.
Verbod
Voor mij is het logisch dat webshops kleinere dozen gaan gebruiken om hun goederen af te geven. Verschillende maten en niet in standaardmaten. Loze ruimtes vervoeren kost teveel aan transport en karton. Prima. Het verbod op wegwerpbekertjes lijkt me ook geen probleem. Velen vinden het al normaal om een waterfles of thermosfles bij zich te hebben. Dat is een kwestie van gewenning. En ook voor het gebruik van mini-flesjes cosmetica in hotels en andere overnachtingsplekken zijn inmiddels prima alternatieven. Zoals dat ook geldt voor de eerder verboden plastic borden, bestek en rietjes voor eenmalig gebruik.
Prullenbak
Maar het gaat wringen bij andere maatregelen. Het verbieden van sachets, het verbieden van per stuk verpakte koekjes en het verbieden van plastic folies op groente en fruit heeft verregaande consequenties op de verspilling en voedselveiligheid van producten. Elke keer een nieuw bakje jam op de ontbijttafel betekent de vorige inhoud wegkieperen.
Een opengemaakt pakje koekjes wordt eerder ranzig en zal halverwege in de prullenbak belanden. Het schaaltje koekjes, waar verschillende mensen met hun handen aan hebben gezeten, zit inmiddels vol bacteriën (en we kunnen ons inmiddels ziektes voorstellen die een virus als oorzaak hebben). Daarnaast zal de houdbaarheidsdatum van groente en fruit verkort worden. Dat betekent meer in de kliko. En juist deze maatregelen gaan wat mij betreft meer schade brengen aan het milieu dan dat ze goed doen. Het saldo slaat negatief uit.
Omverpakkingen
Andere maatregelen zouden veel logischer zijn. Het volledig afschaffen van plastic tasjes in supermarkten en andere retailers kan makkelijk. Als je boodschappen gaat doen neem je je boodschappentas mee, zoals je ook je voetbalschoenen meeneemt als je gaat voetballen. Dat scheelt enorm. Met een enorme ‘supermarktdichtheid’ in Nederland zou je kritisch kunnen kijken naar alle food deliveries. Hoezo je kroppen sla en brood laten bezorgen met een busje in allerlei omverpakkingen als er op elke hoek van de straat een supermarkt zit?
Maar de beste manier om verpakkingsmaterialen te besparen is bewustwording kweken bij de consument. Al dan niet gedwongen. Zo is het gas- en elektriciteitsverbruik het afgelopen jaar fors gedaald. Simpelweg gedwongen door de torenhoge prijzen gaan we letten op het gebruik en verbruik. En die bewustwording zal ook gecreëerd moeten worden bij het gebruik en de afvoer van verpakkingsmaterialen. Want als we met z’n allen nog tweemaal daags een bestelbusje met handel voor onze deur laten stoppen en plastic in de groene kliko gooien en tegelijkertijd denken dat we de boel redden als we een koekje in een folietje afschaffen en het plasticje van een komkommer afhalen, begrijpen we er met z’n allen natuurlijk nog helemaal niks van!
Rob van Herpen
Is eigenaar van CaminoR Advies B.V. en auteur van ‘Lekker zakendoen’
