HOUTEN – De strijd om voedselverspilling tegen te gaan in Nederland werpt zijn vruchten af. Supermarkten en producenten hebben succesvol de trend ingezet om de bergen weggegooid voedsel te doen slinken. Maar deze ontwikkeling is juist verre van succesvol voor de Voedselbanken in Nederland. Zij zien een afname van essentiële productdonaties van 20% in 2023. Dit betekent dat er een groot tekort ontstaat voor de klanten van de Voedselbanken en dat gaat de komende jaren niet verbeteren. Bestuurslid Voedselverwerving Voedselbank Nederland, Paul van Berkel, vertelt aan Levensmiddelenkrant hoe nijpend dit probleem is en doet namens de organisatie een oproep.
Voedselbanken Nederland bestaat uit tien distributiecentra en 177 banken met 500 afgiftepunten, over het hele land verspreid. De organisatie draait uitsluitend op vrijwilligers, van inpakker tot chauffeur en coördinatoren. Van Berkel is zo’n vrijwilliger. Hij is board member bij Vereniging van Nederlandse Voedselbanken en vertelt: “Onze vereniging maakt zich grote zorgen om de dalende toestroom van goederen. De Voedselbanken zijn grotendeels afhankelijk van reststromen die fabrikanten en supermarkten niet meer verkopen.” Vorige week maakte stichting Samen Tegen Voedselverspilling bekend dat supermarkten op koers liggen om in 2023 de voedselverspilling te halveren ten opzichte van 2015. Stichting Samen Tegen Voedselverspilling noemt dit een hoopvolle tussenstand in de strijd maar voor Voedselbanken Nederland heeft dit een onbedoeld neveneffect.
Zorgwekkende terugloop
De getroffen maatregelen, zoals aanbiedingen en kortingen op overgebleven voedsel in de supermarkten werpen hun vruchten af en consumenten maken hier flink gebruik van. Hierdoor ontstaat een tekort aan gezonde levensmiddelen voor de Voedselbanken. “We zijn volledig afhankelijk van samenwerkingen en donaties om mensen die onder de armoedegrens leven, te kunnen helpen. Momenteel zien we een zorgwekkende terugloop in het aantal goederen van alle grote leveranciers, terwijl het aantal klanten van de Voedselbanken nog altijd erg hoog is. Dit vraagt om een andere manier van aanpak van samenwerken om alsnog aan de vraag te kunnen voldoen. Als we dat niet doen, dreigen de Voedselbanken niet alle klanten meer te kunnen helpen”, aldus Van Berkel. Daarom doet de organisatie een oproep aan alle foodprofessionals om de Voedselbanken te blijven ondersteunen. Afgelopen winter doneerden grote bedrijven A- merkproducten al en ook supermarkten en consumenten hielpen extra.
Armoedegrens historisch hoog
De algemene armoedecijfers worden door het CBS op rond de 800.000 geschat. In 2022 leefden 400.000 mensen in Nederland onder de armoedegrens. Hiervan zijn 105.000 mensen aangesloten bij een Voedselbank waaronder 42.000 gezinnen. Daarvan is 40% onder de achttien jaar. In 2022 kende de organisatie een groei van 35% aan klanten. Sindsdien is het aantal iets gedaald maar is nog steeds historisch hoog ten opzichte van de jaren ervoor. Van Berkel vertelt dat met name het aantal kinderen een van zijn motivaties is om als vrijwilliger bij de Voedselbanken Nederland te werken. Nog altijd heerst het beeld dat het voor mensen hun eigen schuld is dat ze bij de Voedselbank terechtkomen. Onterecht, vindt Van Berkel. En zeker voor de kinderen.
‘Denk aan de Voedselbank’
“We vragen via de media of er aandacht kan worden geschonken aan het groeiende probleem van de afnemende stroom van producten. Natuurlijk zijn we blij met de trend dat voedselverspilling aan het afnemen is, maar aan de andere kant willen we geholpen worden. Straks in februari, maart zijn er geen versstromen meer en moeten we uit voorraden zoals conserven leveren. Daarom doet Voedselbanken Nederland een oproep doet aan fabrikanten, retailers en iedereen die actief is in de supply-chain om te kijken of zij een percentage van hun reguliere producten willen doneren. Voedselbanken Nederland probeert top of mind te blijven bij zowel bedrijven als bij de consument: Denk aan de Voedselbank. Leg het probleem uit”, aldus Van Berkel.
Donaties
Bedrijven die deelnemen aan het verstrekken van producten zijn supermarkten als Albert Heijn en Jumbo. En ook fabrikanten zoals Unilever en Iglo doen mee. Zo is er een toezegging van Hak met wie er sinds 2012 al een samenwerking is. Naast producten uit de verspillingsstroom gaat Hak nu ook reguliere producten doneren. De afgelopen twee jaar waren dat 1,2 miljoen potten en zakken met groenten en peulvruchten. Nicole Freid, ceo van Hak vertelt: “We weten dat de Voedselbanken vooral in de wintermaanden, wanneer het oogstseizoen voorbij is, een grotere uitdaging hebben om hun klanten een voedzame maaltijd te geven. Wij vinden het belangrijk dat iedereen in de samenleving een gezonde maaltijd met groenten op tafel kan zetten. Ook wij zien dat door gericht beleid onze verspilling sterk is teruggelopen. Daarom vullen wij onze donatie aan de Voedselbanken aan met reguliere producten, zodat zij voldoende klanten kunnen blijven helpen.”
Burgerinitiatieven
Niet alleen van de grote bedrijven is er hulp, ook burgerinitiatieven vormen een welkome financiële aanvulling. Van Berkel: “Als er te weinig voedzame producten binnenkomen, wordt er voedsel ingekocht bij (lokale) producenten en supermarkten. We gebruiken hiervoor financiële donaties, die we ook van burgers ontvangen. Dit is echter niet de ultieme oplossing. Daarom hopen we dat de levensmiddelenindustrie gehoor geeft aan onze oproep. Samen kunnen we onze klanten de winter door helpen en voedselnood in Nederland terugdringen.”
KRO-NCRV komt vanaf 6 januari met een tv-programma over de Voedselbank. In vier afleveringen wordt een inkijk gegeven in de organisatie en het verhaal achter de klanten die hiervan gebruikmaken. Van Berkel hoopt dat de bewustwording van het belang en de noodzaak van de Voedselbank groeit onder een groot publiek. Voedselbanken Nederland telt 14.000 vrijwilligers. “Dat zijn er genoeg voor wat we nu doen. Alleen is er wel een tekort aan mensen die een coördinerende functie hebben. Ze zijn schaars en moeilijk te vinden. De Voedselbank krijgt per 2024 een nieuwe voorzitter, Henk Staghouwer, voormalig minister van landbouw en dus bekend met de voedselindustrie. We zijn heel blij met hem.”
Bron: Levensmiddelenkrant
