Sorteren van plastic grootste probleem bij hergebruik

“We gaan het gewoon doen en dan zien we wel waar het schip strandt”, zei Roland ten Klooster bij aanvang van het onderzoek naar een goede manier om plasticafvalstromen te sorteren. Ten Klooster heeft een ontwerpbureau voor verpakkingen en zijn ontwerpen zijn dan ook in iedere supermarkt te vinden. Neem bijvoorbeeld het dekseltje van Hak, dat uit zijn brein ontsproten is. Daarnaast is hij professor Packaging Design and Management aan de Universiteit van Twente. Na het PP (polypropeen, red.) Food2Food recyclingproject van het Plastic Pact is hij nu onafhankelijk projectleider van de Coalitie Food2Food 2.0. Hierin zetten meer dan veertig ketenpartners zich in voor circulair gebruik van plastic. Het gaat om bedrijven die het Plastic Pact hebben ondertekend en zich sterk maken om het gebruik van plastic verpakkingen terug te dringen. Daaronder ook levensmiddelenfabrikanten, retailers en plasticproducenten. Gek genoeg niet het Afvalfonds, dat de sorteerders betaalt. Ten Klooster: “Vaak blijft het bij theoretische modellen wanneer werkgroepen oplossingen verzinnen voor bepaalde problemen, maar ik wil liever pragmatisch aan de slag gaan. Daarom ligt de focus binnen deze werkgroep op een industriële test van CurvCode. Dat is een Nederlandse innovatie voor het scheiden van plastics uit afvalstromen. Want daar ligt de grootste uitdaging in plasticrecycling.” Han Meiberg is business development directeur bij FiliGrade Sustainable Watermarks, het technologiebedrijf dat het digitale watermerk CurvCode heeft ontwikkeld, en hij schuift dan ook aan bij het gesprek over de rol van sortering in de circulaire plasticketen.

Polypropeen
Het recyclen van petfles naar petfles gaat al heel goed, vertellen Ten Klooster en Meiberg, en dat heeft verschillende redenen. Een daarvan is dat het materiaal vrij dicht is en daardoor verontreiniging enigszins op afstand kan houden.
Polypropeen daarentegen, dat onder meer gebruikt wordt voor margarinekuipjes, kwarkbakjes en de emmers van cherrytomaatjes, is een ander verhaal.
Dit materiaal is als een spons: het zuigt veel op en daar is de wetgever huiverig voor. Voedselverpakkingen moeten immers voedselveilig zijn en volgens wetgeving moet daarom worden aangetoond dat gerecyclede plastics die opnieuw worden ingezet voor verpakkingen van levensmiddelen eerder zijn gebruikt voor levensmiddelen. Van polypropeen naar polypropeen recyclen gaat technisch op zich wel goed, vinden ze allebei, maar nu kan dat alleen vanwege de wetgeving wanneer de verpakkingen worden gerecycled naar non-foodproducten, zoals emmers voor verf. Toch denken Ten Klooster en Meiberg ook deze plasticverpakkingen terug te kunnen recyclen naar voedselverpakkingen. Meiberg: “De markt is er ook aan toe. Tweeënhalf jaar geleden was niemand bereid geld neer te leggen voor gerecycled polypropeengranulaat, maar inmiddels heeft elke zichzelf respecterende multinational het Plastic Pact ondertekend en dus het gerecyclede plastic nodig om de duurzaamheidsdoelen te halen. Op dit moment is er zelfs een tekort aan gerecycled plastic.”

Watermerk
De consensus is dat de hele keten moet bijdragen om de milieubelasting van plastic te verlagen. “We slagen alleen als iedere schakel bereid is een steentje bij te dragen, van het design tot aan de sorteerstraat”, legt Ten Klooster uit. Daarom nemen ook bedrijven als FrieslandCampina en Jumbo deel aan de werkgroep.
“Het grote probleem is dat we afval inzamelen dat we niet goed kunnen recyclen. Op dit moment wordt rond de 30 procent van het plastic gerecycled, terwijl 70 procent of zelfs meer technisch haalbaar zou moeten zijn. De vraag naar gerecycled plastic neemt juist toe en dat moet ook, want anders zijn de doelen van het Plastic Pact niet haalbaar. De oplossing kan zijn om het verpakkingsmateriaal te ontwerpen met recycling in het verschiet. Die verpakkingen kunnen dan worden herkend in de sorteerstraat”, zegt Meiberg, die een paar jaar geleden met zijn Europese conculega’s overeenkwam dat digitale watermerken een veelbelovende oplossing zouden kunnen zijn voor het sorteerprobleem. Nu is iedereen, in de woorden van Meiberg, op zoek naar de holy grail . Hij hoopt dan ook dat Nederland koploper wordt in de food-to-foodrecycling van plastic. Hoe werkt het? Meiberg: “Wij hebben een code verwerkt in de structuur van het plastic, kleine bobbeltjes of kuiltjes, die als een soort braille fungeren. In labels, stickers en sleeves zetten we de code bijna onzichtbaar in het artwork. Dit digitale watermerk kan vervolgens door de sorteermachine worden uitgelezen. Ook als de verpakking beschadigd is of sterk vervuild.” De technologie heeft zich al bewezen in een nagebootste situatie, menen Ten Klooster en Meiberg, en nu wordt er getest in een werkelijke situatie. In april zullen 300.000 stuks verpakkingen met watermerk opgeleverd zijn. Deze worden gemengd met afval en vervuild, zodat de testsituatie de werkelijkheid zo dicht mogelijk benadert. En dan kijken wat er gebeurt op de testlocatie. “Aankomende zomer willen we de technologie onafhankelijk laten beoordelen. Dan zullen de testresultaten beschikbaar zijn en technisch klaar voor marktintroductie”, vertelt Meiberg. De recycling van plastic voedselverpakking naar plastic voedselverpakking moet dan een feit zijn voor zowel pet-als PP-verpakkingen.

Werkpaard
Toch zit daar een addertje onder het gras, want de wetgeving loopt nog niet synchroon met de ontwikkelingen in het veld. Ten Klooster: “Aan gerecycled plastic worden terecht zwaardere eisen gesteld dan alle andere verpakkingsmaterialen, maar dat heeft nu een blokkerend effect op de ontwikkeling van food-to-foodoplossingen. Terwijl er de laatste twee jaar zoveel initiatieven zijn die laten zien dat food-to-foodrecycling voedselveilig kan. Wij kunnen onmogelijk onze circulaire doelen behalen met de huidige regels. Wel zien we dat de wetgever eindelijk lijkt mee te gaan in onze argumentatie. En dat is mooi, want plastic kan de meest duurzame verpakking zijn die er is. We mogen er best meer waardering voor uitspreken. Niemand staat stil bij het hoge niveau van plastic.” Meiberg voegt toe: “Plastic is het werkpaard van de moderne economie.”

Bron: Levensmiddelenkrant

Dit artikel verscheen eerder in Levensmiddelenkrant. Abonneren? Klik hier.