NIEUWVEEN – De populariteit van mocktails groeit op alle food- en drinkfronten. De trend van stoer naar gezond is een feit en dit laat zich zien in een opmars van niet te missen alcoholvrije creativiteit en smaakcombinaties. De schappen vullen zich met fancy blikjes ready-to-drink, een movement die volgens Anneke Ammerlaan – al ruim twintig jaar foodtrend-analist – in gang is gezet door de generaties babyboomers en Gen X. Levensmiddelenkrant is benieuwd naar haar visie op de ontwikkeling van deze doorzettende omslag.
“Als je geen alcohol drinkt, dan neem je een sappie of limonade. Zo was het jaren geleden”, begint Ammerlaan, “maar tegenwoordig telt gezonder leven meer mee en zijn de alternatieven voor alcohol beter. De babyboomers maakten zich sterk voor alcoholvrij bier, denk aan Buckler, een van de eerste alcoholvrije bieren die door cabaretier Youp van ’t Hek tijdens een oudejaarsconference de nek werd omgedraaid. Ondanks dat zette alcoholvrij door, een ontwikkeling die je niet zomaar stilzet. Mensen willen nu eenmaal iets lekkers drinken dat naar meer smaakt dan een glas limonade. Ze willen zichzelf verwennen met een drankje zonder alcohol. Dat drankje moet meer bieden dan alleen smaak en zoetheid.” Ze noemt kombucha als voorbeeld. “Ook al zijn de smaken van deze op thee gebaseerde drank die nu in het schap ligt, te zoet. De ontwikkeling is commercieel interessant maar de smaak verwatert het geheel. En dat zie je ook bij mocktails. Het zijn leuke drankjes, maar o zo zoet. Bij cocktailbars gaat het juist om andere spannende smaakpatronen.”
Ready-to-drink populair
Supermarkten zijn trendvolgers, zij beantwoorden aan de vraag van de klant. Nu alcoholvrije drankjes steeds meer in trek zijn, speelt de supermarkt daar gretig op in. De blikjes met aantrekkelijke nieuwe smaken zijn een welkome aanwinst voor de naar ‘zero’ snakkende drinker. Ammerlaan haakt erop aan: “De supermarkt is verder dan de gemiddelde horeca en biedt een breder assortiment.
De horeca is nu bezig met een inhaalslag, hoewel het nog maar een handjevol betreft. Dit heeft ook te maken met het beeld dat rond alcohol heerst. De angst om het imago aan te tasten waar iedereen zo aan gehecht is. Bij cocktailbars ontstaat onder bartenders juist een soort trots op mocktails, want er is veel vraag naar en jongeren drinken tegenwoordig minder bier en wijn dan vroeger. Een cocktailbar moet dus wel iets speciaals te bieden hebben.”
Meer verdienen
“Restaurants verdienen fors aan alcohol, maar aan mooie thee bij een gerecht kun je meer verdienen”, weet Ammerlaan te melden. “Je moet er wel wat meer voor doen, wat lastig is met weinig personeel. Te weinig horecamensen weten dit en je ziet bijvoorbeeld ook dat Hanos nooit een aanbieding heeft in thee en het alcoholvrije segment en bovendien een beperkt assortiment biedt. Hier valt nog een slag te maken. Het is een misvatting dat mensen die geen alcohol willen drinken niet bereid zijn om geld uit te geven aan een drankje. Integendeel.”
Volgens Ammerlaan spelen smaakcombinaties een cruciale rol in het succes van mocktails. “Twintig jaar geleden zag je het al bij Bacardi Breezer”, zegt de trendwatcher. “Het uiterlijk en de smaak moeten refereren aan trendy cocktails. De smaken zijn zoeter, omdat zoet een soort bevrediging biedt. De cocktails uit de supermarkt worden veel door tieners gedronken. Dat kun je ook zien aan de zoete smaken. Nu is het belangrijk dat we meer contrasten ervaren, een kick die vaak van peper komt. Trendy zijn mojito en pornstar, die je beide ook in de supermarkt aantreft. Ouderen kiezen vaker vermouth, jongeren de mixblikjes en flesjes, geen drankjes die je zomaar wegklokt. Men is op zoek naar een meer uitgesproken smaakniveau. Niet alleen de mixdrankjes zijn gewild, ook de alcoholvrije bubbelwijnen doen het goed. Omdat de mocktails qua smaak terrein winnen, zie je dat bier op de achtergrond raakt. Speciaalbier is hierbij een uitzondering”, zegt ze.
Ammerlaan noemt De Kuyper een interessante categorie in het mocktailverhaal. “Dat is de chiquere cocktail in een mooi flesje, niet voor elke doelgroep. Daartegenover zie je Royal Club die kiest voor een alcoholvrije softdrink die wat van limonade wegheeft. En natuurlijk een vruchtensap die de naam Pornstar draagt. Namen maken wel degelijk deel uit van de aantrekkingskracht. Net als het uiterlijk. Afhankelijk van bij welke groep je hoort en welke leeftijd je hebt, spreekt iets je meer of minder aan.”
Dronken worden niet stoer
Gezondheid is key in alle foodtrends. Voor de drankjes betreft dit het 0.0percentage, dat een drankje in deze categorie laat meetellen. Ammerlaan voegt toe: “De opkomst van social influencing bepaalt voor een groot deel de perceptie van alcoholgebruik. Er wordt beter op gelet, ze denken er allemaal meer over na. Millennials vinden dronken worden niet stoer, waarmee de stoerheid verdwijnt.”
Culinaire ervaring
Op de vraag of er een verschuiving zichtbaar is in de perceptie van mocktails – van alcoholvrij alternatief naar een op zichzelf staande culinaire ervaring – is Ammerlaan duidelijk: “Natuurlijk staan de producten op zichzelf. Je ziet dat al gebeuren bij World of NIX. Dit concept verkoopt alleen alcoholvrije dranken. Het is mijns inziens fout om alles te vergelijken, net als met vleesvervangers. Er ontstaat een nieuwe categorie dranken. Smaken gaan een eigen ontwikkeling tegemoet. Het gaat meer om het genieten dan de alcoholkick waar men geen behoefte aan heeft.” De vergelijking met de vleesvervangende trend is nóg eens toe te passen als we het hebben over flexitariërs. “Ofwel mensen die minder vlees eten. Bij de drinkers zijn dat de blenders. Zij drinken bewust minder alcohol, zoals mocktails. Dat betekent echter niet dat ze geheelonthouder zijn”, aldus Ammerlaan.
Industriële aanpassing
Het is de trendwatcher duidelijk dat dit alles in de industrie leidt tot de ontwikkeling van meer smaaklagen. “Denk aan de toevoeging van sinaasappelschil, natuurlijke smaakversterkers, zoals gember en peper, want een drankje moet meer bevrediging geven. Net als bij vleesvervangers en andere producten als snoep en levensmiddelen. Men wil nu echt meer dan alleen limonadesiroop plus suiker. Supermarkten leggen zich nu toe op het uitbreiden van deze schappen.”
Botanical drinks
Ammerlaan vindt het persoonlijk leuker en mooier om naar kombucha’s te kijken. Het gaat hier om extracten van thee waar gefermenteerde smaken volop in innovatie zijn. Fermentatie geeft een alcoholbeleving. “Thee is ook een mooi alternatief dat nog moet groeien. Sparkling teas en kukicha (geroosterde groene thee uit Japan) zijn namen die je in toenemende mate voorbij ziet komen. Dit wordt een trend. Creëren met fermenteren gebeurt nu in labs met jonge koks die vernieuwende smaken ontdekken uit kruiden en sappen. Het is een grote trend om nieuwe technieken te vinden”, vervolgt ze Deze dranken worden botanical drinks genoemd. “Een mooie periode waarin creativiteit hoogtij viert. Overal bestaat een alternatief voor. Zo begonnen de Romeinen ooit met fermenteren vanuit het simpele oogpunt van hoe je iets kunt bewaren. Ze ontdekten al snel dat hieruit verschillende smaken ontstonden. Nu hebben we te maken met veel cultuur, en wat brengt die cultuur ons? Daar duikt de jonge garde nu in.”
Dit artikel verscheen eerder in Levensmiddelenkrant. Abonneren? Klik hier.
