NIEUWVEEN – Van kleinere porties tot het afprijzen van producten die tegen de THT-datum lopen. De levensmiddelenbranche is al jarenlang bezig met het verminderen van voedselverspilling, maar nog altijd wordt er 2 miljard kilo goed voedsel weggegooid.
Daarom zien retailers en fabrikanten de noodzaak om meer educatie te bieden en de houdbaarheidsvermelding op voedingsmiddelen te verduidelijken.
De Stichting Samen Tegen Voedselverspilling, FNLI en Too Good To Go hebben de nieuwe coalitie ‘Houdbaarheid’ in het leven geroepen tijdens het congres Towards Halving Food Waste in Europe. Doel van de aangesloten bedrijven is om het kijken-ruikenproeven-logo explicieter op de verpakking te communiceren. Unilever, FrieslandCampina, Albert Heijn, de Smaakspecialist, Lidl, Jumbo, Dirk, DekaMarkt, Ebro, Velder en Enrico Foods zetten zich daarvoor in. Toine Timmermans, directeur Samen Tegen Voedselverspilling, benadrukt waarom het zo belangrijk is om nu actie te ondernemen: “Na jaren van reductie van voedselverspilling door consumenten, lijkt deze dalende trend te stagneren. Er is meer nodig, willen we zorgen dat voedselverspilling voor 2030 halveert volgens SDG 12.3 (van de Verenigde Naties, red.). Deze coalitie is daarbij een belangrijke en logische stap in de goede richting. We hopen dan ook dat nog meer bedrijven zich hierbij aansluiten, waardoor consumenten thuis niet onnodig waardevol voedsel hoeven te verspillen.” Hij voegt toe: “Tijdens de conferentie Towards Halving Food Waste in Europe zagen we dat het netwerkmodel dat wij ontwikkeld hebben in Nederland om voedselverspilling aan te pakken, gezien wordt als inspirerend voorbeeld. Nederland wil de koploperspositie ook nemen om te laten zien dat je voedselverspilling kan verminderen door als voedselindustrie je verantwoordelijkheid te nemen.”
Supermarkten
Een van de manieren om de hoeveelheid verspild voedsel te laten dalen, is door het kijkenruiken-proeven-logo op meer verpakkingen te communiceren. Dat geldt niet alleen voor A-merkfabrikanten, maar ook de private labels gaan hierin mee. Lisa Martis, woordvoerder van het CBL, vertelt aan Levensmiddelenkrant wat het verduidelijken van de houdbaarheidsdata betekent voor supermarkten. “Foodretailers zijn al lange tijd bezig met voedselverspilling: het tegengaan daarvan staat al jaren hoog op de agenda. Wat binnen de macht van de supermarkten lag – de verspilling in de winkels – is inmiddels goed op orde. Waar nog veel te winnen is, is bij de consument thuis. Daar is deze campagne ook op gericht. Wij doen er graag alles aan binnen onze macht om het getal zoveel mogelijk naar nul te krijgen. Voor supermarkten betekent het in de praktijk dat er een logo op de huismerkproducten komt. Of dit het gewenste effect heeft, is natuurlijk een kwestie van tijd. Ook zetten zij nog meer in op consumentenvoorlichting en wordt er geen THT-datum vermeld op producten waar geen houdbaarheidsdatum op hoeft te staan (zoals suiker, zout en honing, red.).”
Het CBL ondersteunt de coalitie en dat betekent dat zij het onderwerp onder de aandacht brengen bij leden, al zijn veel daarvan aangesloten bij de coalitie.
Niet alleen voedselverspilling bij de consument is voor retailers belangrijk, ook verspilling op de winkelvloer verminderen staat op de agenda. Toch zijn er op dat vlak al stappen gezet. Uit onderzoek van de Wageningen University & Research (WUR) blijkt dat de hoeveelheid voedselverspilling (producten die niet bij de consument terechtkomen) tussen 2020 en 2022 met 13,8% is afgenomen. Tussen 2018 en 2020 was dat 17,4%. Als we verder inzoomen op de productgroepen, dan blijkt dat er in de supermarkt het meest wordt verspild op brood, afbakbrood en banket, gevolgd door vers vlees en verse vis. Houdbare producten worden, logischerwijs, het minst verspild, gezien de lange houdbaarheidsdatum.
Lees verder onder de foto ↓
Kijken, ruiken en proeven
Het logo van kijken-ruiken-proeven is al even in gebruik, maar nu gaan meer partijen het communiceren. Ceel Elemans, sectorspecialist Food bij ING sector banking, is positief. In een expertquote laat hij weten: “Voor consumenten geeft het nieuwe logo met een heldere instructie eindelijk de gewenste duidelijkheid over de houdbaarheid van producten. Door vervolgens te kijken, ruiken en te proeven kan de consument nu zelf beter beoordelen welke producten nog te eten of te drinken zijn. De nieuwe kijk-ruik-proef-symbolen komen op meer dan de helft van de verpakkingen van deelnemende bedrijven.” Ook benadrukt Elemans dat niet alle verantwoordelijkheid bij de levensmiddelenindustrie en retailers ligt. De consument kan zelf bewuster inkopen, een meerdaagse planning maken en restjes die overblijven nog een keer gebruiken. “Voor consumenten levert minder eten weggooien ook nog een financieel voordeel op, volgens het Voedingscentrum jaarlijks zo’n 138 euro”, aldus de ING-sectorspecialist.
THT en TGT
Hoewel de coalitie nu veel aandacht besteedt aan kijken-ruiken-proeven, blijven de welbekende THT- en TGT-data in stand. Toch willen de leden van de coalitie ‘Houdbaarheid’ daar wel meer informatie over bieden, aangezien consumenten het verschil nog niet altijd weten. Uit onderzoek (bron: Stichting Samen Tegen Voedselverspilling) blijkt dat minder dan de helft van de Nederlanders het verschil weet. Na de THT-datum kan de kwaliteit, zoals de smaak, geur of kleur van het product, achteruitgaan. Als de THT-datum verstreken is, is het product vaak nog prima eetbaar. De consument kan dit zelf bepalen door te kijken, ruiken en proeven. Dit in tegenstelling tot de TGT-datum, die datum is wel de laatste dag waarop je het product nog veilig kunt gebruiken. Om die reden is de Stichting Samen Tegen Voedselverspilling in 2020 een campagne gestart om het verschil tussen de THT- en TGT-data te duiden. Dit deed de stichting samen met het Voedingscentrum.
Onderzoek [1] heeft uitgewezen dat meer duidelijkheid op de verpakking consumenten meer vertrouwen geeft om producten ook na de datum te consumeren. Ook is het voor consumenten fijn om herinnerd te worden aan het gewenste gedrag, waardoor de kans op succes wordt vergroot. De partners van de coalitie gaan deze campagne nu ook versterken door op hun eigen media hierover te communiceren en het kijk-ruikproef-icoon (op THT-producten) en handje-icoon (op TGT-producten) nu in te voeren op minimaal 50% van hun verpakkingen.
Actieplan
Kortom, er is veel aandacht voor voedselverspilling geweest de afgelopen jaren en hoewel dat vruchten leek af te werpen, concludeert de Stichting Samen Tegen Voedselverspilling dat er een stagnatie is te zien. Daarom wordt opnieuw een actieplan gepresenteerd, die ervoor moet zorgen dat retailers en fabrikanten, met ondersteuning van onafhankelijke organisaties en brancheorganisaties, meer aandacht geven aan voedselverspilling. Zoals Timmermans al zei, wil Nederland de koppositie innemen als het gaat om de voedselindustrie verantwoordelijkheid te laten nemen omtrent voedselverspilling. Verder staat 2030 als stip op de horizon: in dat jaar moet voedselverspilling met de helft zijn afgenomen ten opzichte van 2015.
[1] Janssen et al., 2019-2020; Toma et al. 2020; EU, 2018; Zeinstra et al. 2021
Waarom?
Minder voedselverspilling heeft positieve gevolgen voor de gehele voedselketen. We zetten een aantal voordelen op een rij:
-Minder CO2-uitstoot
-Meer biodiversiteit
-Meer geld besparen
-Minder water- en energiegebruik
-Meer circulaire economie
-Meer goed voedsel voor iedereen
-Meer ruimte voor natuur
(Bron: Stichting Samen tegen Voedselverspilling)
Feiten
Voedselverspilling is een serieus probleem als we kijken naar duurzaamheid. Levensmiddelenkrant zet een aantal feiten op een rij:
- In Nederland verspillen we ieder jaar 2 miljard kilo goed voedsel.
- Van 2 miljard wordt 24 tot 38% verspild door de consument.
- 10% van die voedselverspilling bij consumenten thuis wordt veroorzaakt door onduidelijkheid over de verschillende houdbaarheidsdatums. Dit staat gelijk aan ca. 60 miljoen kilo goed voedsel, 115 miljoen maaltijden, ofwel 175 miljoen kg CO2 -uitstoot per jaar.
(Bron: Stichting Samen Tegen Voedselverspilling)
Dit artikel verscheen eerder in Levensmiddelenkrant. Abonneren? Klik hier.
