NIEUWVEEN – Diefstal in de supermarkt: een onderwerp waar de branche al jarenlang mee kampt. Onlangs kwam het weer groots in het nieuws, doordat Jumbo in een terugblik op 2023 het probleem aanhaalde. Veel media pakten dit op en doken in de materie van winkeldiefstal. Inmiddels is het weer in wat rustiger vaarwater terechtgekomen, maar zo’n thema als dit gaat geen enkele retailer of supermarktondernemer in de koude kleren zitten.
Levensmiddelenkrant deed daarom een ronde langs verschillende retailers, het Vakcentrum en het CBL: hoe gaat het nu? En hoe hebben ze die weken waarin veel aandacht was voor winkeldiefstal ervaren?
Normen en waarden
Als branchevereniging van de supermarkten is het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) druk met dit onderwerp. “Het hield de gemoederen zeker bezig. En dat is terecht: agressie en geweld zijn een behoorlijk probleem op de winkelvloer. Hoewel wij geen concrete cijfers hebben, horen we dit natuurlijk wel”, vertelt Lisa Martis, woordvoerder bij het CBL. “Diefstal is helaas iets van alle tijden en dat is niet per definitie gerelateerd aan specifieke zaken of specifieke manieren van afrekenen. Uiteraard nemen winkels maatregelen, zichtbaar en onzichtbaar, om diefstal zoveel mogelijk te voorkomen. Zo worden producten die vaker gestolen worden, vaak in het zicht van medewerkers geplaatst en krijgt iedere medewerker een cursus in hoe om te gaan met diefstal en hoe hier alert op te zijn. Dit wordt bijvoorbeeld aangeboden via supermarkt.nl. Ook zijn er in winkels camera’s te vinden en worden er regelmatig steekproeven bij zelfscankassa’s gedaan. Supermarkten doen dit op individuele basis en het CBL heeft hier geen rol in. En daarmee hebben wij ook geen zicht op de diverse manieren die getest worden door de winkels”, geeft Martis aan. Het CBL heeft agressie en geweld op de winkelvloer hoog in het vaandel staan en voert daarover ook gesprekken met benodigde partijen, zoals de politie en overheid. “Het is bijvoorbeeld belangrijk dat goed duidelijk is waar de rol van een supermarkt stopt en die van de politie begint. Belangrijk om te vermelden is dat het probleem dus verder gaat dan diefstal, want het brengt ook agressie en geweld met zich mee. De boodschap die wij even geleden in de media brachten, is dat deze zaken nooit normaal gevonden moeten worden en wij hier toch echt een beroep doen op de normen en waarden”, benadrukt de woordvoerder.
Ondernemers
Ook het Vakcentrum, de belangenbehartiger voor zelfstandig ondernemers, is alle media-aandacht rondom dit onderwerp niet vergeten. Hoe hebben zij de weken ervaren waarin zoveel aandacht was voor diefstal in de supermarkt? “Dubbel, goed dat er aandacht voor is, in de zin dat duidelijk is geworden dat winkeldiefstal een groot probleem is. Dat het niet alleen de ondernemers geld kost, maar ook de consument. Verliezen worden immers doorberekend, als dat kan natuurlijk”, reageert het Vakcentrum. “We zijn echter geschrokken van de reacties waarin gesuggereerd wordt dat het normaal is om te stelen. Sterker nog, men wisselde via de media tips uit. Ook schrokken we van het beeld dat de supermarkt het geld wel kan missen. Dat is zeker niet het geval. Het geld klotst niet tegen de plinten op. De marges zijn zeer smal.” Supermarktondernemers nemen individueel maatregelen die bij hun winkel passen, wat varieert per locatie en klantentype. Dat kan door extra personeel in te zetten of door te investeren in beveiligingsapparatuur. Het Vakcentrum geeft haar leden advies en informatie over hoe winkeldiefstal te voorkomen en hoe te handelen bij diefstal. “We zijn als brancheloket direct betrokken bij het Waarschuwingsregister Detailhandel. Daarin kunnen frauderende medewerkers opgenomen worden. Leden krijgen ook korting op trainingen en artikelbeveiligingssystemen. En we brengen de problematiek onder de aandacht bij politiek Den Haag. Politie en justitie moeten voldoende aandacht blijven houden voor winkelcriminaliteit. Winkeldiefstal is en blijft strafbaar, daar moeten sancties op volgen. Verder moet ook voldoende opvolging worden gegeven aan toenemend geweld en agressie”, aldus het Vakcentrum. In de afgelopen periode zijn dan ook werkbezoeken gedaan aan Tweede Kamerleden, commissarissen van de Koning en gedeputeerden.
Zelfscan
Als we kijken naar de aandacht in de media voor dit onderwerp, dan komt de opkomst van zelfscan vaak aan bod. Het zou een van de manieren zijn waardoor winkeldiefstal is toegenomen. Een paar producten scannen, maar zeker niet alles. Hoe kijkt het Vakcentrum daarnaar? “Dat horen we vaker. Het zou komen door de laagdrempeligheid, het is gemakkelijk. Dat is vanzelfsprekend nog geen rechtvaardiging. Het kan en zal voorkomen dat een klant een artikel vergeet te scannen. Dat moet goed opgelost worden. Maar het is niet zo dat zelfscan een vrijbrief is om niet af te rekenen. Als dat bewust gedaan wordt, is het simpelweg diefstal en dat mag niet. Daar is iedereen het over eens. Daar moeten we met elkaar paal en perk aan stellen. Dus ook politie en justitie moeten hun verantwoordelijkheid blijven nemen. Ondernemers willen geen bewakers zijn of inhuren, ze willen gewoon eerlijke klanten”, reageert de belangenbehartiger. Het Vakcentrum is van mening dat niet alleen de ondernemer slachtoffer is van winkeldiefstal, eigenlijk is iedereen de klos. “Want de diefstal moet worden terugverdiend, tenslotte moeten ook de rekeningen en de lonen worden betaald. De prijzen van de artikelen die gewoon verkocht worden, moeten dus omhoog, voor alle wél betalende klanten. Bovendien: supermarkten zijn vaak ook sponsor van tal van activiteiten in de buurt, wijk of het dorp. Maar als er meer diefstal plaatsvindt, wordt er door supermarkten minder verdiend. En dat betekent weer dat er minder ruimte is voor de sponsoring van de voetbalclub, bijdragen aan scholen of activiteiten voor ouderen, of voor het bieden van werkgelegenheid, ook aan medewerkers met een afstand tot de arbeidsmarkt. Vandaar dat we bij het Vakcentrum steeds zeggen: winkeldieven stelen van ons allemaal.”
Maatregelen
Vlak nadat Jumbo bekendmaakte dat in veel winkels het verlies door gestolen producten inmiddels zo’n 1% van de omzet is en medewerkers worden geconfronteerd met onprettige situaties en toegenomen spanningen, zijn er maatregelen genomen. Het gaat dan om meer communicatie over betere controle op winkeldiefstal, meer en duidelijk zichtbaar cameratoezicht, meer capaciteit voor het uitvoeren van steekproeven, een ‘korte bon’ bij zelfscan waar alle gescande producten op staan en een snelle en eenvoudige procedure voor de afwikkeling van winkeldiefstal. De proeftest met deze maatregelen is volgens Eunice Koekkoek, woordvoerder bij Jumbo, nog in volle gang. Het is daarom te vroeg om de resultaten al te evalueren.
Ook andere supermarktketens hebben te maken met diefstal. Levensmiddelenkrant vroeg Albert Heijn, Plus, Vomar, DekaMarkt en Dirk naar hun ervaringen met dit onderwerp, maar kreeg weinig respons. DekaMarkt gaf aan geen dergelijke informatie over beveiligingsmaatregelen te delen. Alleen Plus-woordvoerder Rianne van Beek-de Graaf reageerde: “We vinden het goed dat er aandacht is voor winkeldiefstal. Exacte cijfers delen wij niet, maar ook bij Plus speelt dit, hetzelfde als in de rest van de markt. Plus-winkels hanteren verschillende systemen om winkeldiefstal te voorkomen. Denk hierbij aan cameratoezicht, beveiligers en andere zichtbare en onzichtbare maatregelen. Ook bij de zelfscankassa’s hanteren we verschillende maatregelen zoals het uitvoeren van frequente steekproeven. En we zorgen ervoor dat er altijd een medewerker toezicht heeft op het servicegebied. Deze medewerker fungeert daar als gastheer/gastvrouw en vervult tevens een rol in ons diefstalpreventiebeleid. Bovendien besteden we in onze opleidingen voor winkelmedewerkers aandacht aan het omgaan met winkeldiefstal en het voorkomen daarvan. Over de manier waarop er steekproeven plaatsvinden, en of daar wijzigingen in worden aangebracht, doen wij geen uitspraken.”
Gesprekken
Kortom, het onderwerp heeft de afgelopen periode de nodige aandacht gekregen en ervoor gezorgd dat supermarktketens maatregelen hebben genomen. Daarnaast worden er vanuit de belangenverenigingen gesprekken gevoerd met politie en overheid, zodat er verantwoordelijkheid komt voor dit probleem. De komende periode is Jumbo nog bezig met de proef met de aangescherpte maatregelen.
Levensmiddelenkrant houdt de ontwikkelingen nauwlettend in de gaten. Jouw ervaring delen rondom winkeldiefstal? Mail naar redactie@levensmiddelenkrant.nl en we delen je verhaal graag.
Dit artikel verscheen eerder in Levensmiddelenkrant. Abonneren? Klik hier.
