WAALWIJK – Er is een tsunami gaande in de levensmiddelenbranche, zo omschrijft Spar-ceo John van der Ent het afgelopen jaar. De wereld staat op zijn kop, vertelt hij in een interview met Levensmiddelenkrant . En dat is een drijfveer voor Spar om in te spelen op datgene waar de consument behoefte aan heeft: convenience, ook in de kleine kernen van Nederland.
Van der Ent is voor het interview afgereisd naar de redactie van Levensmiddelenkrant in Nieuwveen. Het is de dag na de Tweede Kamerverkiezingen en Nederland vraagt zich af wat de uitslag gaat veranderen in het land. De ceo van Spar is in ieder geval niet ontevreden als hij naar de plannen van de partijen kijkt. “VVD en NSC hebben in hun verkiezingsprogramma staan dat zij kleine kernen belangrijk vinden en dat we die niet uit het oog moeten verliezen. Daar sta ik helemaal achter, en de PVV ook kan ik mij voorstellen. Nederland heeft de kleine kernen nodig om te groeien, zeker in deze cruciale tijd”, stelt Van der Ent.
Die cruciale tijd speelt al langer dan vandaag of gisteren. De Spar-ceo kijkt daarom wat verder terug dan alleen naar 2023. “Vier jaar geleden begon de coronapandemie, gevolgd door een oorlog in Oekraïne en nu ook in Israël. De wereld staat op zijn kop, maar de ondernemersgeest in Nederland is bijzonder goed in alle crises aanvliegen”, legt Van der Ent uit. De gevolgen van de pandemie en oorlogen zijn forse prijsstijgingen en enorme druk op de winkels, ook bij de buurtwinkels. “Gelukkig hebben we de city-winkels in de coronatijd goed kunnen opvangen en nu gaan we de buurtwinkels ondersteunen. Het goede nieuws is dat er iemand tegenover je zit die al langer meegaat en ik kan je zeggen: het is niet de eerste crisis. We gebruiken eerdere crises om nu harder uit de bocht te komen”, stelt Van der Ent. Het jaar 2023 omschrijft hij duidelijk: “Er is een tsunami van kosten door de gehele keten. De supplychain is verstoord, het klimaat zorgt ervoor dat oogsten mislukken en overal zijn personeelsproblemen. Kortom, de hele industrie worstelt en uiteindelijk is het van levensbelang dat iedereen elke dag kan eten. Dus we gaan door om dat te realiseren.”
Convenience
Hoe doet Spar dat? Door in te spelen op gemak en convenience. En dat is niet alleen vanwege generatie Z, ook ouderen hebben daar behoefte aan. Van der Ents grootste Spar-fan is daar een voorbeeld van. “Mijn moeder van 85 is vaste klant bij Spar in Rotterdam en kiest vaak voor voorgesneden groenten of aardappelen, of een verse kant-en-klaarmaaltijd. De keuze om op gemak te focussen past ook in de strategie om ‘ king of convenience ’ te zijn. Dat geldt niet alleen voor de stadswinkels, maar net zo goed voor de buurtwinkels in kleine gemeenschappen. Daar zijn we soms de enige winkel en dan kunnen de inwoners bij ons een lekker broodje halen of een warme pizza. Die aanvulling wordt gewaardeerd en daarom gaan we fors groeien, namelijk naar 2000 verkooppunten”, legt van der Ent uit. Dit betekent niet dat er zoveel winkels komen, want onder die 2000 vallen ook de Spar vendingmachines op kantoren en hotels. De formule werkt daarvoor ook samen met onder andere Wundermarkt, waarmee ze in 100 hotels onbemande shops hebben. Dat is tot nu toe heel succesvol, aldus de ceo. Het past volgens hem ook helemaal in de veranderende markt waarin steeds meer wordt thuisgewerkt, ten koste van de catering.
'Gelukkig hebben we de city-winkels in de coronatijd goed kunnen opvangen en nu gaan we de buurtwinkels ondersteunen'
In het kader van ‘ king of convenience ’ is ook de nieuwe merkcampagne Effe Sparren gelanceerd. “We leven in een ‘effe’ maatschappij en het zit in ons dagelijks woordengebruik om ‘effe’ iets te doen, zoals iets eten. Het woord zou eigenlijk in de Dikke van Dale moeten. Waar dit vandaan komt is wel leuk om te vertellen. Ik krijg vaak van leveranciers of partners de vraag of we ‘effe kunnen sparren”, vertelt Van der Ent.
Uitrol Foodclub
Terugkijkend op 2023 komt Van der Ent uit op drie hoogtepunten waarop we inzoomen. De eerste is het 90-jarig bestaan van Spar, dat in januari werd gevierd met ondernemers. Daarnaast kwamen alle Spar-landen dit jaar bijeen in Nederland. “We zijn echt een familie, dus dat we de afgelopen jaren niet samen konden zijn was verdrietig. We zingen, lachen en dansen met elkaar”, licht de ceo toe. Het tweede hoogtepunt is de pilot met het Foodclub-concept dat eerst van start ging in Tilburg en deze zomer ook in het Zeeuwse Philippine is geïntroduceerd. En met succes. Dat is dan ook gelijk het derde hoogtepunt: Spar gaat het concept uitrollen. Nog voor de zomer moeten tweehonderd winkels zijn voorzien van een Foodclub, in welke grootte dan ook, want het is een moduleconstructie. “We richten ons hiermee op de boodschap tussen nu en morgenochtend én het maaltijdmoment. Dan hebben we het over gemiddeld vier tot acht producten. Het is ons foodservice-concept en daar valt alles onder, ook Tosticlub. Dat hebben we in 2020 overgenomen en gaat volgend jaar de stap naar België maken”, verklapt Van der Ent.
De uitrol van het Foodclub-concept houdt in dat 200 winkels nog voor de zomer op de schop moeten. Dat vergt niet alleen een verbouwing, maar ook een investering. Hoe moeten ondernemers dit doen? “We gaan ze natuurlijk helpen, want om een versnelde uitrol te realiseren moeten we ook water bij de wijn doen. Daarom volgt de financiering achteraf. Dat is ook precies waarom ondernemers voor Spar kiezen: we vertrouwen elkaar, dus ook dit komt goed.” Het betekent ook dat Spar financieel gezien er goed voor staat. Van der Ent verwacht half december zelfs de 1 miljard euro omzet te behalen en dat is een magische grens. Spar International heeft wereldwijd een omzet van 43 miljard euro.
Om de balans tussen foodretail en foodservice in kaart te brengen heeft Spar persona’s opgesteld, die samen met ondernemers worden gebruikt om te bepalen hoe het assortiment neergezet moet worden en welke marketing er bedreven moet worden. Het Altijd-Goed assortiment is daar te allen tijde onderdeel van en dat sluit ook aan bij de huidige tijd met inflatie. “Ook nu willen consumenten zichzelf verwennen, met iets kleins zoals een lekker broodje of een salade. Dat is waar ze dan voor kiezen in plaats van uitgebreid buiten de deur eten. Verder spelen we ook op foodservice in door onze samenwerking met Thuisbezorgd en Uber Eats. We zijn begonnen met pilots en dat werd door consumenten goed ontvangen, vandaar dat we er verder mee zijn gegaan. De consument is bereid om ervoor te betalen, dit is natuurlijk écht gemak. Thuis op de bank of vanachter je bureau een broodje bestellen voor de lunch”, stelt Van der Ent.
2024
We kunnen wel stellen dat het goed gaat met Spar en dat er ook serieuze plannen zijn om verder te groeien. Dat gaan we in 2024 meemaken. Van der Ent denkt aan verschillende dingen als hij naar volgend jaar kijkt, zoals de sportzomer met het EK voetbal en de Olympische Spelen die allebei voor extra omzet zorgen. Een ander belangrijk thema in 2024 is duurzaamheid, vanwege de CSRD-richtlijn. Spar zal, net als andere grote bedrijven, in 2025 de eerste duurzaamheidsrapportage moeten uitbrengen. “We houden al veel bij en hebben veel eigenmerkproducten, maar uiteindelijk moeten we het samen doen. De grootste CO2-uitstoot komt bij producten vandaan.”
Omzet opvangen
Hij hoopt op een rustig en stabiel jaar, maar er klinkt lichte twijfel. “Het uitrollen van de Foodclubs is natuurlijk een uitdaging, maar er speelt nog meer. De prijsdruk is nog altijd aanwezig en tabak gaat verdwijnen uit het supermarktkanaal. In het petrolsegment vooralsnog niet.” En dat houdt Spar flink bezig. Superunie – waar Spar haar inkopen doet – stopt met de inkoop van tabak, ook voor Spar express, de buurtwinkel van Spar bij tankstations. “We zijn daarom in zee gegaan met Foox en Primera om gezamenlijk die inkoop te doen onder de naam Coöperatie Retail Inkoopunie. We zijn er klaar voor om in te kopen voor Spar express en te leveren, zodra dat nodig is”, legt Van der Ent uit.
Samen met Foox en Primera wordt gekeken naar zelfscanopties en hoe de Spar Express-vestigingen veilig zijn, zowel voor de supplychain als voor medewerkers. “We zijn tegen roken, maar moeten de klanten wel voorzien waar dat nog mag. En er wordt 2 tot 3 miljard euro omzet verlegd naar de tabaksspeciaalzaken en tankshops. We kijken samen met andere Spar-landen ook naar de ontwikkelingen op het gebied van tabak. In Scandinavië wordt de verkoop bijvoorbeeld alleen door de overheid georganiseerd, evenals die voor alcohol. En in India wordt alles verkocht wat je maar kunt bedenken.”
Het toevoegen van een Foodclub aan de Spar-vestiging is tevens voor ondernemers een van de manieren om het omzetverlies van tabak op te vangen. De producten kennen ook hogere marges dan tabak. “Je moet je voorstellen dat een broodje gezond gelijk staat aan drie pakjes sigaretten.”
Samen doen
De ceo van Spar heeft nog een laatste boodschap voor de lezers van Levensmiddelenkrant . “We moeten, ondanks alle drukte, de prijsverhogingen en de verstoorde supplychain, er samen bovenop komen. En ja, daar hoort soms armpje drukken bij.”
Dit artikel verscheen eerder in Levensmiddelenkrant. Abonneren? Klik hier.
